ΘΕΩΡΙΑ Β' ΚΑΙ Γ' ΓΕΝ. ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ Ο ΜΑΘΗΤΗΣ

ΘΕΩΡΙΑ Β’ ΚΑΙ Γ’ ΓΕΝ. ΛΥΚΕΙΟΥ – ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ Ο ΜΑΘΗΤΗΣ

1.)    Οι βασικοί τρόποι πειθούς ( επίκληση στη λογική – επίκληση στο συναίσθημα – επίκληση στο ήθος του πομπού – επίθεση στο ήθος του αντιπάλου – επίκληση στην αυθεντία ) και ποια μέσα πειθούς χρησιμοποιούνται σε κάθε περίπτωση.

2.)    Τα είδη των τεκμηρίων

3.)    Τα είδη συλλογισμών ως προς την πορεία σκέψης ( παραγωγικός – επαγωγικός – αναλογικός )

4.)    Διάκριση συλλογισμών ως προς το είδος των προτάσεων ( κατηγορικός – υποθετικός – διαζευκτικός )

5.)    Αξιολόγηση επιχειρήματος ( εγκυρότητα, αλήθεια, ορθότητα )

6.)    Τα είδη του επαγωγικού συλλογισμού ( γενίκευση, αίτιο – αποτέλεσμα, αναλογία )

7.)    Αξιολόγηση επαγωγικών συλλογισμών

8.)    Μορφές πειθούς ( η πειθώ στη διαφήμιση, η πειθώ στον πολιτικό λόγο και η πειθώ στον επιστημονικό λόγο. ΠΙΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ : α) η πειθώ στη διαφήμιση : μορφές διαφημιστικών μηνυμάτων – οι τεχνικές ( δηλ. τα μέσα ) διαφημιστικής πειθούς και τα χαρακτηριστικά διαφημιστικού λόγου. Β) η πειθώ στον πολιτικό λόγο : μορφές πολιτικού λόγου, οι τρόποι ( δηλ. τα μέσα ) πειθούς, τα μέσα προπαγάνδας και τα χαρακτηριστικά πολιτικού λόγου. Γ) η πειθώ στον επιστημονικό λόγο : η έννοια του επιστημονικού λόγου, οι τρόποι ( δηλ. τα μέσα ) πειθούς, τα χαρακτηριστικά του επιστημονικού λόγου, τα στάδια( δηλ. Τα μέρη ) του επιστημονικού λόγου.

9.)    Δοκίμιο : τα χαρακτηριστικά του, η πειθώ στο δοκίμιο, η γλώσσα του δοκιμίου, η οργάνωση του δοκιμίου, τα είδη του ( αποδεικτικό – στοχαστικό και οι διαφορές τους – σύγκριση δοκιμίου με ημερολόγιο, ομιλία, επιστολή.

10) Άρθρο : κατηγορίες άρθρου, ομοιότητες και διαφορές μεταξύ άρθρου και δοκιμίου.

11) Επιφυλλίδα : τα χαρακτηριστικά της, διαφορές ανάμεσα σε άρθρο και επιφυλλίδα.

12) Διάγραμμα κειμένου

13) Δομικά μέρη παραγράφου ( θεματική πρόταση, λεπτομέρειες – σχόλια, κατακλείδα ).

14) Δημιουργία πλαγιότιτλων

15) Μέθοδοι ανάπτυξης παραγράφου ( δηλ. τρόποι οργάνωσης παραγράφου ).

16) Αξιολόγηση παραγράφου : α) ως προς την ενότητα  β) ως προς την αλληλουχία, συνεκτικότητα και συνοχή και γ) ως προς την πληρότητα ( η συνοχή του κειμένου αφορά στη διάρθρωση του κειμένου )

17) Αξιολόγηση ενός κειμένου : α) ως προς το περιεχόμενο ( δηλ. ελέγχουμε την ενότητα, την πληρότητα και την τεκμηρίωση των θέσεων ) β) ως προς τη δομή ( δηλ. ελέγχουμε τη λογική αλληλουχία των νοημάτων δηλ. τη συνεκτικότητα, τη συνοχή ) γ) ως προς τη χρήση της γλώσσας ( ελέγχουμε την ακρίβεια, σαφήνεια, τον λεκτικό και εκφραστικό πλούτο της, τη σωστή χρήση των σημείων στίξης και την καταλληλότητα του ύφους δ) ως προς την αποτελεσματικότητα ( ελέγχουμε την πιστότητα δηλ. το περιεχόμενο, τη διάρθρωση και το ύφος με βάση το σκοπό που έχει συνταχθεί ).

18) Ανάπτυξη και σχολιασμός μιας ιδέας ή άποψης του κειμένου

19) Ανασκευή επιχειρημάτων

20) Τι δηλώνει το κάθε ρηματικό πρόσωπο, οι χρόνοι και οι εγκλίσεις – τα είδη των αναφορικών προτάσεων

21) Μετατροπή σύνταξης από ενεργητική σε παθητική και το αντίστροφο – τι τονίζεται με την ενεργητική και τι με την παθητική σύνταξη

22) Τα σημεία στίξης : τι δηλώνει το καθένα και πότε τίθεται

23) Συνώνυμα – αντώνυμα – ταυτόσημα ( δηλ. λέξεις που έχουν ακριβώς την ίδια σημασία, πχ. Στέγη – σκεπή ) – ομμόριζα ( δηλ. λέξεις που έχουν όμοια ρίζα , πχ. Γράφω – γραφή ) – παράγωγα ( δηλ. λέξεις που σχηματίζονται από το θέμα άλλης λέξης με την προσθήκη κατάληξης, πχ. Αρχή – αρχίζω ) – ομώνυμα ( δηλ. λέξεις ομόηχες, αλλά με διαφορετική σημασία και ορθογραφία, πχ. Κλείνω – κλίνω ) – παρώνυμα ( δηλ. λέξεις που μοιάζουν μεταξύ τους ως προς το γραμματικό τύπο, τον τονισμό ή την προφορά, αλλά έχουν διαφορετική σημασία, πχ. Είδη – ήδη ).

24) Κυριολεκτική – μεταφορική χρήση μιας λέξης

25) Αναφορική ( ή κυριολεκτική ή δηλωτική ) χρήση γλώσσας και ποιητική ( ή συνυποδηλωτική ή μεταφορική ) χρήση της γλώσσας

26 ) Ο μαθητής πρέπει να προσαρμόζει το λόγο με βάση το επικοινωνιακό πλαίσιο

27 ) ΤΕΛΟΣ, ο μαθητής πρέπει να διακρίνει : α) τα κύρια χαρακτηριστικά του άρθρου β) της επιστολής ( είτε επίσημης είτε φιλικής και τη δομή της )  γ) τη δομή μιας ομιλίας ή διάλεξης ή εισήγησης ή ανακοίνωσης  δ) τα είδη δοκιμίου ε) τα χαρακτηριστικά της συνέντευξης, του διαλόγου, του ημερολογίου, της διακήρυξης.